Heograpiya ng Timog-Silangang Asya
A. Pisikal na Heograpiya ng Timog-Silangang Asya
1. Lokasyon ng Timog-Silangang Asya [+]
Ang Timog-Silangang Asya ay matatagpuan sa pagitan ng Indiyano at Karagatang Pasipiko. Sinasakupan nito ang mainland Asia na binubuo ng mga bansang Myanmar, Thailand, Laos, Cambodia, at Vietnam, pati na rin ang mga arkipelago sa karagatang Pasipiko tulad ng Indonesia, Malaysia, Singapore, Brunei, at ang Pilipinas. Ang rehiyon ay nasa timog ng Tsina at hilaga ng Australia.
2. Pisikal na Katangian ng Rehiyon (mainland at insular) [+]
- Mainland: Ang mainland Timog-Silangang Asya ay kilala sa mga malalawak na kapatagan at mga mahahabang bundok. Ang Mekong River at ang Ilog Chao Phraya ay mga pangunahing ilog na nagbibigay ng mahalagang patubig para sa agrikultura. Ang rehiyon ay mayroong mga bundok tulad ng Annamite Range sa Vietnam at ng Tenasserim Hills sa Myanmar.
- Insular (Arkipelago): Ang insular na bahagi ng Timog-Silangang Asya ay binubuo ng mga arkipelago tulad ng Indonesia at Pilipinas. Ang mga isla ay may mga aktibong bulkan, kagubatan, at malalawak na baybayin. Ang Indonesia, halimbawa, ay matatagpuan sa "Ring of Fire," kaya’t ito ay madalas na tinatamaan ng mga pagsabog ng bulkan at lindol.
3. Epekto ng Katangiang Pisikal ng Timog-Silangang Asya sa Pamumuhay ng mga Tao [+]
- Agrikultura: Ang mga kapatagan at ilog sa mainland ay naging sentro ng pagsasaka, na nagbibigay ng sustansya sa mga palayan at iba pang pananim. Ang tropikal na klima ng rehiyon ay angkop para sa mga tanim na tulad ng palay, mais, at tubo.
- Kalakalan: Ang mga baybayin ng insular na bahagi ng rehiyon ay naging sentro ng pangkalakalan, na nagbibigay-daan sa pakikipag-ugnayan sa mga karatig bansa sa pamamagitan ng dagat. Ang mga pangunahing daungan ay naging mahalagang sentro para sa internasyonal na kalakalan.
- Pamumuhay at Kultura: Ang heograpiya ng rehiyon, tulad ng mga bundok at ilog, ay nagdidikta ng mga pattern ng paninirahan. Ang mga komunidad sa bulubundukin ay karaniwang mas nakahiwalay at may sariling kultura, samantalang ang mga nasa baybayin ay mas bukas sa mga impluwensyang panlabas.
4. Ang Likas na Yaman ng Timog-Silangang Asya at Likas-kayang Pag-unlad [+]
- Likas na Yaman: Ang Timog-Silangang Asya ay mayaman sa natural na yaman tulad ng mga mineral (ginto, tanso, at iba pa), kagubatan, at mga yamang-dagat. Ang kagubatan ay nagbibigay ng kahoy, pagkain, at iba pang mahahalagang produkto. Ang mga likas na yaman ay nagpapalakas sa ekonomiya ngunit kailangan ang maayos na pamamahala upang mapanatili ang ekolohiya.
- Likas-kayang Pag-unlad: Ang pagsusumikap para sa likas-kayang pag-unlad sa rehiyon ay kinikilala ang pangangailangan na balansehin ang pag-unlad ekonomiya at pangangalaga sa kalikasan. Kasama dito ang mga programa para sa reforestation, sustainable na pangingisda, at ang pagpapanatili ng biodiversity upang maiwasan ang pag-ubos ng likas na yaman.
Grade 7 AP Matatag Curriculum [+]
| Pamantayan sa Ikapitong Baitang: Naipamamalas ang masusing pagtataya sa mga usaping at isyung pambansa at panrehiyon sa konteksto ng Timog Silangang Asya gamit ang mahahalagang kaisipan sa heograpiya, kasaysayan, kalinangan, karapatan at responsibilidad, pamumuno at pagsunod, ekonomiya, at likas-kayang pag-unlad tungo sa mapanagutang pagkamamamayan ng daigdig |
K-12 Araling Panlipunan Matatag Curriculum Guide
Pamagat: Pilipinas sa Timog Silangang Asya
| Deskripsiyon: Pag-unawa at pagpapahalaga sa pagiging mapanagutang mamamayan ng ating bansa bilang bahagi ng Timog Silangang Asya sa pamamagitan ng pagtataya sa mga usaping at isyung ambansa at panrehiyon, gamit ang mahahalagang kaisipan sa heograpiya, kasaysayan, kalinangan, karapatan at responsibilidad, pamumuno at pagsunod, ekonomiya, at likas-kayang pag-unlad |
| Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa ginampanan ng katangiang pisikal ng rehiyon sa pagbuo ng sinaunang kasaysayan at kalinangan ng mga mamamayan sa Pilipinas at Timog Silangang Asya |
UNANG MARKAHAN - HEOGRAPIYA AT SINAUNANG KASAYSAYAN
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa ginampanan ng katangiang pisikal ng rehiyon sa pagbuo ng sinaunang kasaysayan at kalinangan ng mga mamamayan sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nakabubuo ng proyekto na nagpapaliwanag sa ginampanan ng katangiang pisikal ng rehiyon sa pagbuo ng sinaunang kasaysayan at kalinangan ng mga mamamayan sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG SILANGANG ASYA
NILALAMANA. Pisikal na Heograpiya ng Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO
1. Lokasyon ng Timog Silangang Asya
2. Pisikal na Katangian ng Rehiyon (mainland at insular)
3. Epekto ng Katangiang Pisikal ng Timog Silangang Asya sa Pamumuhay ng mga Tao
4. Ang Likas na Yaman ng Timog Silangang Asya at Likas-kayang Pag-unlad
Naipaliliwanag ang mahalagang ginampanan ng katangiang pisikal ng Pilipinas at ng rehiyon sa pagbuo ng sinaunang kasaysayan at kalinangan ng mga mamamayan sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
NILALAMANB. Heograpiyang Pantao ng Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pagkakaiba ng Kalinangan
a. Pangkat-etnolinggwistiko sa kapuluang Timog Silangang Asya
b. Pangkat-etnolinggwistiko sa pang-kontinenteng Timog Silangang Asya
c. Sistema ng Pananampalataya
Nasusuri ang heograpiyang pantao ng Timog Silangang Asya batay sa pangkat-etnolinggwistiko, pananampalataya, estrukturang panlipunan, at ugnayang pangkapangyarihan
NILALAMAN2. Estrukturang PanlipunanKASANAYANG PAMPAGKATUTO
3. Ugnayang Pangkapangyarihan
Naiuugnay ang katangian ng sinaunang lipunan sa pagkakamag-anak, pamilya at kasarian (kinship, family and gender) sa Timog Silangang Asya
SINAUNANG KASAYSAYAN NG TIMOG SILANGANG ASYA
NILALAMANA. Paglaganap ng Tao sa Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Austronesian
2. Mainland Origin Hypothesis (Bellwood)
3. Island Origin Hypothesis (Solheim)
4. "Peopling of Mainland SE Asia"
Nasusuri ang kalinangang Austronesyano at Imperyong Maritima kaugnay sa pagbuo ng kalinangan ng Pilipinas at Timog Silangang Asya
NILALAMANB. Mga Sinaunang Kabihasnan sa Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Mga Sinaunang Kabihasnan sa Mainland (Pang-kontinente)
a. Funan 1st Century
b. Angkor 9th century
c. Sukhotai 13th century
d. Pagan
e. Ayuttahaya2. Mga Sinaunang Kabihasnang Insular
a. Srivijaya 7th century3. Ugnayan ng Pilipinas sa mga sinaunang kabihasnan sa Timog Silangang Asya
b. Madjapahit 13th century
c. Malacca 15th century
d. Sailendra
4. Ugnayan ng Kabihasnan sa Timog Silangang Asya sa Kabihasnang Tsina at India
Naiuugnay ang sinaunang kabihasnan ng Pilipinas sa mga bansa sa Timog Silangang Asya, China at India
Napahahalagahan ang ugnayan ng heograpiya at sinaunang kasaysayan ng mga bansa sa Timog Silangang Asya
IKALAWANG MARKAHAN - KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO SA TIMOG SILANGANG ASYA
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa naging tugon at epekto ng kolonyalismo at imperyalismo sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nakabubuo ng proyekto na nagbibigay-impormasyon sa mga naging tugon sa kolonyalismo at imperyalismo sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
NILALAMANA. Ang Konsepto ng Kolonyalismo at Imperyalismo 1. Naipaliliwanag ang konsepto ng kolonyalismo atKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Ang kahulugan at ang pagkakaiba ng kolonyalismo at imperyalismo imperyalismo
2. Ang pagkakaiba ng tuwiran at di-tuwirang kolonyalismo
Naipaliliwanag ang konsepto ng kolonyalismo at imperyalismo
NILALAMAN3. Ang una at ikalawang yugto ng imperyalismong KanluraninKASANAYANG PAMPAGKATUTO
4. Ang kaso ng Thailand bilang malayang bansa sa panahon ng pamamayani ng imperyalismong Kanluranin sa rehiyon ng Timog Silangang Asya
Naipaghahambing ang una at ikalawang yugto ng imperyalismong Kanluranin
NILALAMANB. Ang Kolonyalismo at Imperyalismong Kanluranin sa Pangkapuluang Timog Silangang Asya1. Pilipinas, Indonesia, at MalaysiaKASANAYANG PAMPAGKATUTO
Nasusuri ang mga pamamaraan at patakarang kolonyal sa tatlong bansa ng pangkapuluang Timog Silangang Asya
NILALAMAN2. Paghahambing ng mga pamamaraan at PatakarangKASANAYANG PAMPAGKATUTO
3. Paghahambing ng iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin at pag-angkop) sa tatlong bansa ng pangkapuluang Timog Silangang Asya
Nasusuri ang iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin at pag-angkop) sa tatlong bansa ng pangkapuluang Timog Silangang Asya
NILALAMANC. Ang Kolonyalismo at Imperyalismong Kanluranin sa Pangkontinenteng Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Cambodia, Myanmar, at Vietnam
2. Paghahambing ng mga pamamaraan at patakarang kolonyal sa tatlong bansa ng pangkontinenteng Timog Silangang Asya
3. Paghahambing ng iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin at pag-angkop) sa tatlong bansa ng pangkontinenteng Timog Silangang Asya
Nasusuri ang mga pamamaraan at patakarang kolonyal sa tatlong bansa ng pangkontinenteng Timog Silangang Asya
Nasusuri ang iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin, at pag-angkop) sa tatlong bansa ng pangkontinenteng Timog Silangang Asya
NILALAMAND. Paglitaw ng Imperyalismong Hapon sa ika-20 sigloKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pilipinas, Indonesia, Myanmar, at Vietnam
2. Paghahambing ng mga pamamahala at patakarang kolonyal sa apat na mga bansa ng Timog Silangang Asya
3. Paghahambing ng iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin at pag-angkop) sa apat na mga bansa ng Timog Silangang Asya
Naipaliliwanag ang imperyalismong Hapon sa ika-20 siglo
Naipaghahambing ang mga pamamaraan, patakarang kolonyal, at iba’t ibang pagtugon sa kaayusang kolonyal (pag-alsa, pag-angkin at pag-angkop) sa apat na mga bansa ng Timog Silangang Asya
IKATLONG MARKAHAN - NASYONALISMO, KASARINLAN AT PAGKABANSA
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa nasyonalismo at pagkabansa sa konteksto ng kolonyalismo sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nakapagsasagawa ng pagtatanghal na nagpapahalaga sa nasyonalismo at pagkabansa ng Pilipinas at Timog Silangang Asya sa konteksto ng kolonyalismo
NILALAMANA. Pagpapaliwanag ng mga Batayang KonseptoKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Ang konsepto ng Nasyonalismo
2. Ang konsepto ng Kasarinlan
3. Ang konsepto ng Pagkabansa
Naipaliliwanag ang sumusunod na konsepto: A. Nasyonalismo
B. Kasarinlan
C. Pagkabansa
NILALAMANB. Nasyonalismo at Pagtamo ng Kasarinlan ng mga Piling Bansa sa Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pilipinas
2. Burma
3. Indonesia
4. Vietnam
Naipaliliwanag ang pagtamo ng kasarinlan ng mga piling bansa sa Timog Silangang Asya
NILALAMANC. Mga Hamon sa Pagkabansa ng Pilipinas Matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig matapos ang Ikalawang Digmaang PandaigdigKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pagbubuod ng mga hamong politikal (demokrasyang elit, neokolonyalismo, diktadura, malawakang katiwalian)
2. Pagbubuod ng mga hamong pang-ekonomiya (lumalaking agwat sa pagitan ng mayaman at mahirap, hindi maunlad na sektor ng agrikultura, kawalan ng baseng industriyal)
3. Pagbubuod ng mga hamong pangkultura at panlipunan (mga usapin hinggil sa pagkakakilanlang Pilipino at kakulangan ng mga programa sa pagsulong ng kapakanan at kagalingan ng mga grupong etniko, pag-usbong ng mga kilusang komunista at Moro bunsod ng mga suliraning panlipunan)
Nasusuri ang mga hamon sa pagkabansa ng Pilipinas matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
NILALAMAND. Mga Hamon ng Pagkabansa sa Pangkontinenteng TimogKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Cambodia, Laos, Myanmar, Thailand, at Vietnam Kumperensiya ng Bandung
2. Paghahambing ng mga hamon sa pagkabansa ng limang bansa sa pangkontinenteng Timog Silangang Asya
Nasusuri ang mga hamon sa pagkabansa ng pangkontinenteng Timog Silangang Asya matapos ang Kumperensiya ng Bandung
NILALAMANE. Mga Hamon sa Pagkabansa sa Pangkapuluang Timog Silangang Asya matapos ang Kumperensiya ng BandungKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Indonesia Kumperensiya ng Bandung
2. Malaysia
3. Singapore
4. Brunei
5. Pagkakamit ng Kasarinlan ng Timor Leste (2002)
6. Paghahambing ng mga hamon sa pagkabansa ng limang bansa sa pangkapuluang Timog Silangang Asya
Nasusuri ang mga hamon sa pagkabansa ng pangkapuluang Timog Silangang Asya matapos ang Kumperensiya ng Bandung
IKAAPAT NA MARKAHAN - UGNAYAN NG MGA BANSA SA REHIYON
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa papel ng ASEAN sa pagtugon sa mga hamon at pagkakamit ng likas-kayang pag-unlad ng mga bansa sa Timog Silangang Asya
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nakabubuo ng adbokasiya na nagsusulong sa pagpapahalaga sa papel ng ASEAN tungo sa pagkakaisa at pagharap sa hamon ng likas-kayang pag-unlad at karapatang pantao sa Timog Silangang Asya
NILALAMANA. Ang Pagtatag ng ASEAN1. Pagsilang at Pag-unlad ng Panloob at Panlabas ng Rehiyonal na Ugnayan ng ASEAN (Rise and development of inter- and intra- regional relationships of ASEAN)
a. Layunin
b. Kasaysayan
c. Estruktura (Coordinating & Community Council)2. Tagumpay ng ASEAN sa pagkamit ng kaunlaran at kapayapaan sa rehiyonKASANAYANG PAMPAGKATUTO
a. Declaration on the Zone of Peace, Freedom and Neutrality (ZOPFAN)
b. Declaration of ASEAN Concord
c. ASEAN Free Trade Area (AFTA) at ASEAN Economic Community (AEC)
d. Southeast Asian Nuclear-Weapon-Free Zone Treaty (SEANWFZ)
e. ASEAN Vision 2020
Natatalakay ang layunin, kasaysayan, estruktura, at ilang tagumpay ng ASEAN
NILALAMANB. Ang Pilipinas sa ASEANKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pagsapi ng Pilipinas sa ASEAN
2. Papel ng Pilipinas sa ASEAN
3. ASEAN bilang isa sa mga batayan ng Patakarang panlabas at pangkalakalan ng Pilipinas
Naiuugnay ang papel ng Pilipinas bilang aktibong kasapi ng ASEAN
NILALAMANC. Ang ASEAN at Hamon ng Likas-kayang Pag-unlad sa Pilipinas at Timog Silangang Asya1. ASEAN Sustainable GoalsKASANAYANG PAMPAGKATUTO
2. ASEAN Community 2015 (ACI15), (ASEAN Economic (AEC), Political-Security (APSC), Socio-Cultural (ASCC)
3. ASEAN COMMUNITY VISION 2025
4. Pangunahing hamon na hinaharap ng ASEAN
Nasusuri ang mga hamon at tugon ng ASEAN sa pagtamo ng likas-kayang pag-unlad (sustainable development)
NILALAMAND. Kalagayang ng Karapatang Pantao sa Pilipinas at Timog Silangang AsyaKASANAYANG PAMPAGKATUTO1. Pagtatatag ng ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR)
2. ASEAN Human Rights Declaration (AHRD)
3. Mga Isyung hinaharap ng ASEAN kaugnay sa karapatang pantao
Nasusuri ang papel ng ASEAN sa usapin ng karapatang pantao sa Pilipinas at Timog Silangang Asya
20 Quiz Questions and Answers in Tagalog
1. Saan matatagpuan ang Timog-Silangang Asya sa mapa ng mundo?Ans: Matatagpuan ito sa pagitan ng Indiyano at Karagatang Pasipiko.
2. Ano ang tawag sa pangunahing ilog na dumadaloy sa Thailand?
Ans: Ilog Chao Phraya
3. Ano ang pangunahing bundok na matatagpuan sa hilagang Vietnam?
Ans: Annamite Range
4. Ano ang mga pangunahing anyong lupa sa mainland Timog-Silangang Asya?
Ans: Kapatagan at bundok
5. Ano ang tawag sa bulubundukin na matatagpuan sa Myanmar?
Ans: Tenasserim Hills
6. Anong arkipelago ang binubuo ng maraming isla sa Timog-Silangang Asya?
Ans: Indonesia
7. Ano ang epekto ng mga bundok sa pamumuhay ng mga tao sa mainland Timog-Silangang Asya?
Ans: Nagbibigay ito ng natural na hadlang sa mga ruta ng kalakalan at nagdidikta ng mga pattern ng paninirahan.
8. Paano nakakatulong ang mga ilog sa agrikultura ng Timog-Silangang Asya?
Ans: Nagbibigay sila ng mahalagang patubig para sa mga palayan at iba pang pananim.
9. Ano ang pangalan ng bulkan na kilala sa Indonesia na madalas sumabog?
Ans: Mount Merapi
10. Paano nakakatulong ang mga baybayin sa ekonomiya ng insular na bahagi ng Timog-Silangang Asya?
Ans: Nagbibigay ito ng mga pangunahing daungan para sa kalakalan at pangingisda.
11. Ano ang mga epekto ng tropikal na klima sa agrikultura ng Timog-Silangang Asya?
Ans: Nagbibigay ito ng angkop na kondisyon para sa pagtatanim ng palay, tubo, at iba pang pananim.
12. Ano ang tawag sa proseso ng pagbuo ng mga urban na sentro sa paligid ng baybayin?
Ans: Urbanisasyon
13. Ano ang mga natural na yaman na matatagpuan sa Timog-Silangang Asya?
Ans: Ginto, tanso, kahoy, at mga yamang-dagat
14. Paano nakakatulong ang likas-kayang pag-unlad sa Timog-Silangang Asya?
Ans: Binabalanse nito ang pag-unlad ekonomiya at pangangalaga sa kalikasan.
15. Ano ang pangalan ng pangunahing ilog sa Vietnam na nagbibigay ng patubig sa kapatagan?
Ans: Ilog Mekong
16. Ano ang tawag sa mga bulubundukin na nagsisilbing hadlang sa kalakalan sa mainland Timog-Silangang Asya?
Ans: Mountain Ranges
17. Paano naapektuhan ng heograpiya ang pamumuhay ng mga tao sa mga bulubundukin ng Timog-Silangang Asya?
Ans: Nagiging hadlang ito sa kanilang pakikipag-ugnayan sa iba pang mga komunidad at impluwensya.
18. Ano ang pangunahing yamang-dagat na nagbibigay sa mga bansa sa Timog-Silangang Asya?
Ans: Isda at iba pang produkto ng dagat
19. Ano ang tawag sa mga kagubatan sa Timog-Silangang Asya na nagbibigay ng mga likas na yaman?
Ans: Tropikal na kagubatan
20. Ano ang pangunahing layunin ng mga programa para sa likas-kayang pag-unlad sa Timog-Silangang Asya?
Ans: Upang mapanatili ang balanse sa pagitan ng pag-unlad at pangangalaga sa kalikasan.
No comments:
Post a Comment